Het Koperplatenwrak
Geluk bij een ongeluk
Begin 2019 is een onverwachte schat gevonden. Het gebeurde tijdens de berging van de honderden containers die het vrachtschip MSC Zoe langs de Nederlandse kust had verloren. Door de bergers werden talloze koperen platen uit zee gevist. Als een stuk wrakhout mee kwam werd het duidelijk dat het geen inhoud van een container was. Later zou onderzoek uitwijzen dat het schip rond 1540 gezonken is. Dit weten we onder andere door stempels van de machtige bankiersfamilie Fugger die destijds een monopoliepositie had op de handel in koper in Europa.
Kunst maken van historisch materiaal
De lading koperplaten is materiaal dat iets had moeten worden, zoals muntgeld. In plaats daarvan heeft het koperplatenwrak bijna 500 jaar op de zeebodem gelegen. Daardoor is het een schat geworden die de schoonheid van de zee in zich draagt. Van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed kreeg ik de opdracht om kunst van het unieke historisch materiaal te maken.
Het werk bestaat uit vijftien foto's van 80 x 120 cm. Ze representeren drie fases in de tijd: de kopermijn, de zee en het hier en nu.
De mijn: Vermoedelijk is het koper afkomstig uit de mijnen rondom Neuhsohl in het huidige Slowakije. Het koper is verwerkt tot platen van 1-2 mm dikte, ongeveer 84 x 61 cm.
Van de platen zijn ruimtelijke installaties gemaakt waarin het koper en de patina goed te zien zijn. De naargeestige en krappe sfeer van de ruimtes geven een blik in een duistere ondergrondse wereld.
De zee: Het verkopen en verschepen van koper ging over zee. Mogelijk is het schip uit Noord-Duitsland vertrokken en was het onderweg naar Antwerpen beladen met koper. De koperplaten hebben hun schoonheid te danken aan de zee. De corrosie is ontstaan in vormen herkenbaar van het spel tussen zand en zeewater.
Honderden jaren later is de vracht met koper gevonden, de vaargeul van toen was dezelfde als nu. Dankzij de drukte langs de weg heeft het wrak zo lang verborgen op de zeebodem kunnen liggen.
Hier en nu: De vondst is schoongemaakt en onderzocht, op de ronde platen zijn de stempels van de familie Fugger duidelijk herkenbaar. Voorlopig is het unieke historische materiaal opgeslagen in bigbags of op pallets.
De vondst bestaat uit bijna 13 ton koperplaten. Er zijn ronde platen, pakketten met platen en losse platen.