De laatste schooldag
Graag zou ik je willen uitnodigen voor een reis naar Zweden. Daar is juni namelijk een zeer bijzondere maand. De natuur is op z’n mooist, alles bloeit en groeit en zelfs de nachten zijn licht. We maken de reis dankzij een broekpak uit 1970, het is net als de wanten een vondst uit de textiele erfenis van mijn moeder. Deze keer zijn het de kleuren en het patroon van de stof die een herinnering in gang zetten.
De laatste schooldag is een groot feest
In Zweden hebben kinderen tien weken zomervakantie, begin juni begint een eindeloze vrijheid. De laatste schooldag is het einde van het oude en het nieuwe is nog lang niet in zicht. Skolavslutning, de afsluiting van het schooljaar, is een belangrijk stukje Zweeds immaterieel erfgoed, vergelijkbaar met de Lieux de Memoires beschreven door de Franse historicus Pierre Nora. Typerend is dat het een traditie is die een collectief sentiment aanspreekt, het werkt als herinnering en geschiedenis tegelijk.
Tot de dag van vandaag is de traditionele band tussen kerk en staat heel duidelijk tijdens de viering van de laatste schooldag. In het hele land wapperen Zweedse vlaggen en overal zingt men psalmen met een zomers thema. De school (of soms de kerk) wordt versierd met bloemen en berkentakken en alle kinderen trekken hun nieuwe zomerkleren aan.
In het mooiste pakje
Terug naar het broekpak in de stralende kleuren. Het bestaat uit een broek en een jasje, mijn moeder heeft het genaaid geheel volgens mijn wensen. Dit was dus het mooiste wat ik me kon voorstellen. Als ik het terugzie krijg ik vanzelf rillingen langs mijn rug. Ik ervaar weer het zenuwachtige gevoel dat ik had tijdens de korte wandeling naar school.
– Zullen ze me uitlachen of zullen ze ‘oh!’ zeggen, vol bewondering?
Gelukkig, het ging goed! Voor mij staat dit pakje voor vreugde en opluchting, niet zozeer omdat het schooljaar succesvol afgerond werd maar vooral omdat mijn eigen creatie niet uitgelachen maar bewonderd werd.
Veel dank, Elma voor het poseren! Zonder jou was dit nooit gelukt.
De herinnering in beeld
Als fotograaf stond ik nu voor een uitdaging, namelijk: Hoe maak ik mijn herinnering zichtbaar en relevant voor een ander?
Ik moest een paar jaar wachten op een meisje met dezelfde dimensies als ik had, hier zien we mijn petekind Elma die voor het eerst fotomodel mocht zijn. Weer werd ik getroffen door de kracht van de herinnering. Het lichaam van toen kwam tot leven, lang en slungelig. Ik was een kind dat nog helemaal in haar eigen fantasiewereld leefde. De verbeelding van de dag had voor mij met de natuur te maken, die wilde ik belichamen.
Tegelijk was ik me vaag bewust van de tegenstrijdigheden inherent aan het vrouw zijn. Aan de ene kant sterk als een beer en snel als de bliksem, aan de andere kant pijnlijk onzeker over de mogelijkheden van elegant bewegen. Hier schuilt de kern van het verhaal, een onbehagen dat tot op de dag van vandaag actueel is. Het potentieel dat het meisje ziet voor haar identiteit als vrouw is veel ruimer dan het overheersende vrouwbeeld.
Nu ben ik benieuwd naar jouw herinneringen. Waarschijnlijk heb jij ook momenten uit het verleden die gelukkige en sterke gevoelens veroorzaken.
Hoe breng jij ze tot leven?
Het artikel is voor het eerst gepubliceerd in juni 2019.